Sterylizacja / kastracja - wady i zalety.

Sterylizacja / kastracja. To chyba największa bolączka każdego psiarza… Sterylizować/kastrować? Tak czy nie? W jakim wieku? Gdzie? Czy zachowanie psa się zmieni? Poprawi się? Zmieni na gorsze? Jakie są zalety? Wady? Jakie mogą wystąpić efekty uboczne z medycznego punktu widzenia? Weterynarze, behawioryści, psi trenerzy mają różne poglądy na temat zabiegu. Komu wierzyć? 

W wielu przypadkach spotykam się z ogromną nadzieją pokładaną w zabiegu gonadektomii, klienci, właściele psów często liczą na cud, że po zabiegu pewne problematyczne zachowania ulegną poprawie. Zabieg ma wpływ na behawieor lecz jest to loteria. Nikt nie da gwarancji, że pies zmieni się na lepsze.

Poniżej przedstawiam Państwu skutki zdrowotne po zabiegu sterylizacji i kastracji, posiłkując się badaniami naukowymi opublikowanymi 1 kwietnia 2020 przez Michelle A. Kutzler, Department of Animal and Rangeland Sciences, Oregon State University, 112 Withycombe Hall, Corvallis, OR 97370, USA

Link do badań znajduje się pod testem.

Skutki zdrowotne po zabiegu gonadektomii:

• Otyłość jest najpoważniejszym problemem medycznym nie tylko u ludzi, u zwierząt domowych także, definiowanym jako nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej, wykraczające poza ograniczenia fizyczne i szkieletowe. Usunięcie gonad* powoduje zwiększenie apetytu, zmniejszenie procesów przemiany materii. 68% sterylizowanych i kastrowanych psów ma nadwagę. Otyłość prowadzi do wielu zaburzeń i chorób zagrażających życiu i zdrowiu psa.

*Gonada, gruczoł płciowy, gruczoł rozrodczy – występujący u zwierząt narząd płciowy produkujący męskie bądź żeńskie komórki rozrodcze. Gonady umożliwiają rozmnażanie płciowe.

• Nietrzymanie moczu (pierwsze wzmianki w badaniach naukowych pochodzą z 1965 roku). Po przeanalizowaniu danych od ponad dwóch milionów psów, szpital dla zwierząt Banfield stwierdził, że problemy układu moczowego występowały w tempie trzykrotnie wyższym u psów wysterylizowanych i wykastrowanych w porównaniu z psami, które nie zostały poddane zabiegowi.

• Cukrzyca, usunięcie gonad podwaja ryzyko występowania cukrzycy u psów.

• Zaburzenia pracy tarczycy. Zabieg steryizacji / kastracji ma duży wpływ na funkcjonowanie tarczycy, usunięcie gonad jest najczęstszą przyczyną występowania niedoczynności tarczycy. Niedoczynność tarczycy jest powszechną chorobą endokrynologiczną, w której tarczyca nie wytwarza wystarczających ilości hormonu tarczycy. U psów sterylizowanych / kastrowanych o 30% więcej osobników ma problemy z tarczycą,  w porównaniu do psów niesterylizowanych / niekastrowanych. Samice są bardziej narażone na występowanie chorób tarczycy.

• Dysplazja stawu biodrowego u psów jest związana z nieprawidłową budową stawu i wiotkością mięśni, tkanki łącznej i więzadeł, które normalnie podtrzymują biodro. Wraz ze wzrostem rozluźnienia stawu biodrowego powierzchnie stawowe między panewką, a głową kości udowej tracą kontakt ze sobą, powodując podwichnięcie. Należy zauważyć, że większość psów z dysplazją stawu biodrowego rodzi się z normalnymi biodrami, ale następnie rozwija się dysplazja stawu biodrowego wtórna do czynników wewnętrznych i / lub zewnętrznych. Częstość występowania dysplazji stawu biodrowego może wynosić nawet 40–83% u psów olbrzymich i dużych ras. Jednak częstość występowania dysplazji stawu biodrowego różni się znacznie między różnymi rasami psów olbrzymich i dużych. Niezależnie od występowania otyłości gonadektomia znacząco zwiększa częstość występowania dysplazji stawu biodrowego psa. W porównaniu z psami niepoddanymi zabiegowi gonadektomia zwiększa tę możliwość o 1,5 - 2 razy. Zauważono, że u kastrowanych samców występuje większe ryzyko dysplazji bioder, niż u sterylizowanych samic.

• Zerwanie więzadła krzyżowego. Podobnie jak w przypadku dysplazji stawu biodrowego, większość psów z zerwaniem więzadła krzyżowego rodzi się z normalnymi stawami kolanowymi, ale następnie rozwija tendencję do zerwania więzadła krzyżowego w wyniku czynników wewnętrznych i / lub zewnętrznych. Usunięcie gonad istotnie zwiększa częstość zerwania więzadła krzyżowego, występuje 2 razy częściej u psów po zabiegu, niż u psów niekastrowanych / niesterylizowanych, z częstością aż 5,1% u samców i 7,7%  u samic.

• Behawior. Rola usuwania gonad w zachowaniu jest złożona. Istnieją dowody na korzyści i szkody po zabiegu. Zachowania związane z reprodukcją (takie jak znakowanie moczem w domu i wędrowanie, itd.) są redukowane lub eliminowane po gonadektomii. Jednak strach i agresja mają tendencję do nasilania się. Strach przed burzami, strach przed wystrzałami, hałas, gryzienie, lęk, lęk separacyjny i uległe oddawanie moczu - wszystko to znacznie wzrasta po sterylizacji lub kastracji. Wysterylizowane samice są również bardziej reaktywne na obecność nieznanych im ludzi i psów. Niektóre psy mogą stać się mniej agresywne po gonadektomii.

• Choroby nowotworowe. Psy poddane gonadektomii mają znacznie większe ryzyko rozwoju raka przejściowokomórkowego (TCC), w porównaniu z psami niekastrowanymi. Kostniakomięśniak występuje ze znacznie większą częstotliwością u psów wysterylizowanych i wykastrowanych. Częstotliwość występowania kostniakomięsaka u psów rasy Rottweiler po gonadektomii jest 1,3–2,0 razy większa, niż u psów nie poddanych zabiegowi. Kostniakomięśniak jest rakiem tkanki kostnej. Kilka badań udokumentowało zwiększone ryzyko rozwoju mastocytomy (guzków) po wykastrowaniu lub sterylizacji u psów. Chłoniak jest najczęściej diagnozowanym nowotworem u psów i stanowi do 24% wszystkich przypadków raka u psów. Kastracja zwiększa częstość występowania chłoniaków . U rasy Golden Retriever wykastrowane samce są trzy razy bardziej narażone na rozwój chłoniaka niż samce niekastrowane, około 1 na 10 wykastrowanych samców zachoruje na chłoniaka.

• Zalety sterylizacji obejmują zmniejszenie ryzyka choroby układu rozrodczego, w tym ropomacicze i nowotwory gruczołu mlekowego u samic. Kastracja eliminuje nowotwory jąder i zmniejsza ryzyko choroby prostaty u samców. Kolejną zaletą jest możliwość kontroli populacji psów. Brak możliwości zajścia w ciążę. Sterylizacja eliminuje problemy z porodem, w tym zapalenie macicy i zapalenie sutka, a także wypadanie pochwy i przerost gruczołu mlekowego. Kastracja zmniejsza aktywność seksualną, jak i niepożądane zachowania z tym związane.

W artykule skupiono się na długoterminowych niekorzystnych skutkach zdrowotnych chirurgicznej sterylizacji / kastracji psów, nie uwzględniono różnic w występowaniu niekorzystnych skutków między wiekiem w momencie sterylizacji / kastracji (wczesna i późna), różnicami rasowymi. Istnieją ograniczone badania dotyczące tych punktów i potrzeba dalszych badań w tych obszarach.

Na podstawie przeprowadzonych analiz badań naukowych staje się jasne, że gonady psów są nie tylko narządami rozrodczymi, ale mają kluczowe znaczenie dla układu hormonalnego, układu mięśniowo – szkieletowego, zachowania i zdrowia przeciwnowotworowego. Dlatego chirurgiczna metoda sterylizacji, która pozwala psu zachować nienaruszone gonady, jednocześnie zapobiegając rozmnażaniu (np. histerektomia oszczędzająca jajniki, wazektomia) może przedłużyć jego zdrowie, zwłaszcza, że ryzyko śmiertelnej choroby związanej z zatrzymaniem gonad (rak sutka, prostaty powiększenie) jest stosunkowo niskie.

Powyższy artykuł ma charakter edukacyjny. Moim celem jest zwiększenie świadomości i poziomu wiedzy u przewodników psów. Wiedza daje szerszy pogląd i pozwala podjąć świadomą, własną decyzję. Nikogo nie namawiam do sterylizacji / kastracji, jak i nikomu nie odradzam tego zabiegu. Decyzja należy do Was.

Uprzedzając komentarze. Nie jestem weterynarzem, nie świadczę porad online, odsyłam do specjalistów.

Ps. Zdania wśród lekarzy weterynarii są podzielone, ilu fachowców tyle opinii, najlepiej przeprowadzić konsultacje z kilkoma lekarzami, przeprowadzić wywiad wśród psiarzy. Polecam zebranie opinii od właścicieli konkretnej rasy, która nas interesuje, np. wyżeł węgierski, jak i zasięgnąć opinii innych psiarzy. 

Ps2. W kręgu osób zajmujących się psimi sportami coraz więcej mówi się o negatywnym wpływie kastracji / sterylizacji na osiągi sportowe psa.  

Źródło: https://www.mdpi.com/2076-2615/10/4/599/htm Possible Relationship between Long-Term Adverse Health Effects of Gonad-Removing Surgical Sterilization and Luteinizing Hormone in Dogs